Beschrijving

Hoewel het oppervlak van de zerk enigszins glad is geworden, is de fraai ogende vormgeving nog goed te zien.
De tekstband wordt op de hoeken onderbroken door vierkantjes met daarin de kwartierwapens. Het ondergedeelte van het wapen linksboven en het gehele wapen linksonder waren rond 1900 al geheel verdwenen. De letters in deze tekstrand zijn verhoogd weergegeven. Het middenveld is in twee gedeelten verdeeld. Het bovengedeelte vertoont het alliantiewapen. In het ondergedeelte zien we een rechthoekige cartouche voor de gegraveerde letters van de inscriptie, met een klein boogje middenboven en verder breed rechthoekig bandwerk aan de zijden. Aan de onderzijde rust de cartouche op een sokkel van bandwerk. Boven en onder deze cartouche zijn aan het bandwerk in het midden en aan lussen in de hoeken gedrapeerde doeken aangebracht.

Wapens

Alliantiewapen echtpaar (2 schilden): 1 Een dwarsbalk beladen met drie vijfbladige rozen, boven vergezeld van een uitkomende omgewende leeuw. Het schild hangend aan een lint uit de helm komend. Dekkleden. Helmteken: een tromp waartussen de uitkomende omgewende leeuw uit het wapen [Van Deventer]; 2 Drie beslagen horens. Het schild hangend aan een lint uit de helm komend. Dekkleden. Helmteken: twee uitkomende licht naar elkaar toegewende beslagen horens [Kemp]. De helm en het helmteken van wapen 1 uit courtoisie omgewend.
Kwartieren: 1 Een dwarsbalk beladen met drie rozen, boven vergezeld van een uitkomende omgewende leeuw [Van Deventer]; 2 Een adelaar [Ketelers]; 3 Drie beslagen horens [Kemp]; 4 Een dwarsbalk [Van Kessel].
Voor het wapen Ketelers zie ook zerk 390; het wapen Kemp komt voor op de zerken 394 en 386. Voor het wapen Van Kessel zie ook zerknummer 317. Hs 1709, 20.1 geeft bij kwartier 1 de naam Van Deventer en bij 3 Derdos.
Gezien het schepenzegel zijn zowel wapen als helmteken uit courtoisie omgedraaid.

Bijzonderheden

Herman (Proeninck/Proening) van Deventer is in 1483 of 1484 geboren uit het huwelijk van Gerit Hermans van Deventer met Elisabeth Aelberts Ketelaer en dus een broer van Henrick (zie zerk 390). Evenals zijn broers Henrick en Albert was hij schepen van zijn geboortestad, voor het eerst in 1519, voor de elfde en laatste keer in 1549. Daarnaast was hij in 1523/4 provisor van de Baar der Gelovige Zielen en in 1524/5 kerkmeester van de Sint-Jan. In 1526 was hij namens het kwartier ’s-Hertogenbosch commissaris bij de schouwentelling in het kwartier van Antwerpen. Herman en zijn weduwe behoren in de belastinglijsten van het midden van de zestiende eeuw tot de 2% hoogst aangeslagenen. In 1516/7 was hij tot gezworen broeder van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap gekozen. Hij bleek echter geen clericus te zijn, waardoor de zaak niet doorging. Blijkbaar wilde de Broederschap hem toch graag inlijven en in 1524 werd hij alsnog toegelaten, maar dan als Zwanenbroeder. Herman was getrouwd met Hillegont, dochter van mr. Arnt Jans Kemp en Margaretha van Kessel. Van haar grootvader Jan Jans Kemp of Keymp, die elders in de Sint-Jan onder zerk 394 werd begraven, erfde Hillegont het huis Seldensate te Middelrode. Hier zal de familie Van Deventer een groot deel van het jaar hebben gewoond. Regelmatig werden namelijk vanuit ’s-Hertogenbosch boden naar Middelrode gestuurd om Herman naar de stad te roepen. Het echtpaar stichtte een beneficie van twee missen die op Seldensate moesten worden gelezen. Hillegont overleed in 1545, waarna Herman hertrouwde met Judith Dircx van Vechel, weduwe van schepen Gerit van Berkel († 1546). Herman had uit zijn eerste huwelijk een zoon Henrick, die reeds in 1558 zonder nageslacht overleed. ^1.
In 1653 werd onder deze zerk predikant Isaack Valckenaer begraven. Hij was in 1603 in Leiden geboren, zijn ouders waren afkomstig uit Hondschote in de Vlaamse Westhoek. Isaack moet een veelbelovende jongen zijn geweest, de stad Leiden betaalde zijn opleiding aan de Latijnse school en de universiteit aldaar. Hij werd in 1626 predikant in Nieuwveen en trouwde in 1634 in Leiden met Maria Prounings van Deventer uit Woudrichem. In 1638 werd hij beroepen in ’s-Hertogenbosch, waar hij in 1653 overleed en in de Sint-Jan werd begraven, in dit graf, waarop de familie van zijn vrouw nog rechten bezat. Maria Prounings van Deventer stamt af van Jacob, een broer van Herman van Deventer. Jacobs zoon Gerit Proeninck van Deventer speelde als fel calvinist een belangrijke rol in de burgertwisten die Den Bosch eind jaren 1570 teisterden. Hij was dan ook gedwongen zijn geboortestad na 1579 te verlaten. In 1586-1588 was hij burgemeester van Utrecht, maar ook die stad moest hij in 1589 ontvluchten. Gerit stierf ten slotte in 1610 te Heusden. Zijn zoon Jacob, geboren in Vught uit zijn tweede huwelijk – met Emerentiana Wijnants (van Resant) – en gedoopt in de Sint-Jan op 5 januari 1577, geniet bekendheid als de commandant van Loevestein ten tijde van de gevangenschap en ontsnapping van Hugo de Groot in dat kasteel. Deze Jacob en zijn vrouw Christina van Wytfliet waren de ouders van Maria Prouning van Deventer, de echtgenote van Isaack Valckenaer. Maria overleed op 29 juli 1679 en werd op 6 augustus in de Sint-Jan begraven. Op de zerk is de ruimte die in 1653 was opengelaten voor de sterfdatum van Maria nooit ingevuld. Toch is het waarschijnlijk dat zij wel degelijk onder deze zerk is begraven. Haar zoon Jacob Lodewijk Valckenaer was na een rechtenstudie in Leiden advocaat geworden en was met forse financiële steun van zijn moeder in 1662 tot schepen van ’s-Hertogenbosch benoemd. Jacob Lodewijk werd op 6 april 1684 in de Sint-Janskerk begraven. Of dat in het graf van zijn ouders gebeurde, is zeer twijfelachtig. Zijn moeder had hem onterfd en zijn al dan niet natuurlijke ^2. zoon Isaack, die bij zijn grootmoeder inwoonde, als haar erfgenaam aangewezen. Deze Isaack (Den Dungen 1666–Den Haag 1734), was later rector van de Latijnse scholen van achtereenvolgens Kampen, Leeuwarden, Delft en Den Haag. Zijn kinderen bezaten midden achttiende eeuw blijkens de leggers dit graf. ^3.

Geschiedenis

(Oud 389A; Nieuw 97; Martini 182; Smits 212) ^*
In 1707 stond het graf samen met een ander (Oud 389B; zie zerk 390) te boek als 2 graften van de deventers. Beide graven kwamen voor 1724 in het bezit van jonker Jakob Proening van Deventer. Op 3 juli 1752 werden ze overgeboekt op naam van zes kinderen van Isaak Valkenaer, in leven Lector en Rector der Latijnse Schoolen in s’ Gravenhaage, en kleinzoon van de predikant Isaacq Valkenaer en Maria Proening van Deventer. Deze waren Jacob; Doctor Abraham; Isaak Stephanus; Emilia; Jacoba; en Anna Hillegonda Valkenaer. In de legger van 1779 stonden beide graven nog steeds op naam van deze personen. Ten laatste in 1804 kwamen ze op naam van Lodewijk Casper Valkenaar.
In 1821 lag de zerk in de noordelijke binnenzijbeuk van het koor, in de derde travee vanaf het transept, een paar meter ten noordwesten van de vierde koorpijler. Daarmee lag hij naast de andere zerk van de familie Van Deventer, op een plek die hij zeker al sinds 1707 innam. Tussen 1821 en 1912 werd hij naar de huidige locatie verplaatst.

Personen

Stamboom