Beschrijving

Midden door het wapen loopt een brede, opgevulde breuk. Er loopt ook een breuk door de vierde regel van de inscriptie, waardoor hier een aantal letters verloren is gegaan. Hoewel de zerk enigszins glad is geworden, is zij wel goed bewaard gebleven. De letters van de inscriptie en hun spaties zijn hier en daar tamelijk willekeurig weergegeven. Bovenaan zien we een grote verdiepte cirkel, waarvan de verhoogde rand is aangegeven door twee gleuven. Hierbinnen bevindt zich het wapen.

Wapens

Een leeuw. Het schild hangend aan een lint uit de helm komend, welk lint onder het wapenschild uitvalt als twee uiteinden van een koord, eindigend in kwasten. Helm. Dekkleden. Wrong. Helmteken: een uitkomende leeuw.

Bijzonderheden

Abraham Reyners Tempelaar of Tempelaers was afkomstig uit Gestel bij Eindhoven. Hij was stadhouder van de schout van Kempenland van 1636 tot 1654. Van 1641 tot 1667 bekleedde hij de functie van rentmeester van de geestelijke goederen in het kwartier van Kempenland. In die laatste functie speelde hij een belangrijke rol bij de ontmanteling van de geestelijke goederen in dat kwartier na 1648. Hij was lid en in 1648 ouderling van de hervormde gemeente van ’s-Hertogenbosch. Uit Abrahams huwelijk met Catharina Aert Jans de With werden minstens negen kinderen geboren, van wie er tussen 1638 en 1646 vijf zijn gedoopt in de Grote Kerk van ’s-Hertogenbosch. De oudste kinderen zullen elders zijn geboren. Dochter Maria, geboren in 1640, overleed reeds in 1654. Moeder Catharina overleed in 1670. Abraham hertrouwde kort daarop met Maria Cornelis van Aeken, weduwe van de predikant van Oostelbeers, Jan Coronpinus. Abraham zelf overleed in januari 1675, volgens de zerk op de 22^ste, volgens een notariële akte op de 16^de, en werd op 1 februari in de Sint-Jan bijgezet. De eerste alinea van de tekst op de zerk lijkt in één keer te zijn aangebracht, het is derhalve waarschijnlijk dat de zerk pas na de dood van Abraham is vervaardigd.
De familie Tempelaers is een van de inheemse protestantse families die na 1648 tal van functionarissen leverden voor het overheidsapparaat in de Meierij. Abrahams zoon Adriaen bijvoorbeeld was secretaris van Bladel en Reusel. Een andere zoon, Anthony, was secretaris van de vrijheid Oerle en de dingbanken van Hoogeloon, Hapert, Casteren en van Hulsel en bovendien van 1667-1671 de opvolger van zijn vader als rentmeester van Kempenland. De zonen Reyner en Arnout studeerden achtereenvolgens in Utrecht en Leiden en werden advocaat aan het Hof van Holland. Reyner keerde echter naar ’s-Hertogenbosch terug: in 1654, 1661, 1669 en 1673 was hij schepen van de stad, vanaf 1672 was hij enkele jaren rentmeester van het Begijnhof. Uit Reyners huwelijk met Catharina Wichmans uit Eindhoven werden verscheidene kinderen geboren, onder anderen een zoon Abraham, op 4 april 1652 ten doop gehouden in de Grote Kerk. Deze Abraham is de volgende persoon die op deze zerk staat vermeld. Hij doorliep net als veel van zijn familieleden een loopbaan in de lokale ambtenarij van de Meierij. Van 1681 tot 1705 was hij secretaris van Mierlo, van 1684 tot 1707 tevens secretaris van Nuenen, daarna van 1707 tot 1717 waarnemend secretaris van Oirschot. Hij eindigde zijn ambtelijke loopbaan als procureur voor de Tolkamer in ’s-Hertogenbosch. Abraham was getrouwd met Antonetta, dochter van Petrus Aalstius, predikant achtereenvolgens te Bakel, Oostelbeers en Sint-Oedenrode. Tussen 1685 en 1709 werden uit dit huwelijk in Nuenen, Mierlo en Oirschot minstens negen kinderen geboren. In 1717 of 1718 vestigde de familie zich in ’s-Hertogenbosch, waar Abraham en Antonetta lidmaat werden van de Nederduits-gereformeerde gemeente. Antonetta overleed op 10 januari 1722 en werd een week later in de Sint-Jan begraven in het familiegraf van haar man. Die volgde haar op 20 oktober van dat jaar, evenals een maand later hun jongste zoon Samuel, in 1709 te Oirschot geboren. Hun dochter Petronella was in 1688 in Nuenen geboren. In 1718 werd zij net als haar ouders lidmaat van de Bossche hervormde gemeente. Zij stierf in 1729, werd op 20 september in het familiegraf begraven en is de laatste die op deze zerk wordt vermeld. ^1.

Geschiedenis

(Oud 164; Nieuw 216; Martini 253; Smits 247) ^*
Het graf stond begin achttiende eeuw geregistreerd als t’ graft van de Tempelaers. De legger van 1724 bevat de overboeking op naam van de kinderen en verdere nakomelingen van Abraham Tempelaer, op de zerk genoemd als overleden op 14 oktober 1722. Op 22 augustus 1752 werd het graf overgeboekt op naam van zijn kinderen Abraham, gepentioneert Luijtenant; Leonard, Schout tot Castricum; en Mechlina, echtgenote van de Heer Doctor van Selst. Verder kwam het graf op naam van de kinderen van een niet bij naam genoemde dochter en zoon. Laatstgenoemde was Johannes, geboren in 1685, en notaris in Boxtel. Ten laatste in 1779 kwam het graf in het bezit van de kerk, die het op 8 januari 1787 verkocht aan Weyna Gordon, weduwe van Johan Michiel Althuysen. Voor 1804 werd het overgeboekt op naam van hun erfgenamen.
In 1821 lag de zerk in de zuidelijke binnenzijbeuk van het koor, in het midden van de tweede travee vanaf het transept, een plek die zeker al vanaf begin achttiende eeuw innam. Voor 1912 werd hij verplaatst naar de huidige locatie.

Personen