Beschrijving

Het betreft een goed bewaarde zerk.
De inscriptie bevindt zich in een brede tekstband met hoeken die als vergrote vierkanten zijn weergegeven. Op deze hoeken zijn vier wapens aangebracht, dezelfde als de vier kwartieren van het hoofdwapen. Hoewel de inscriptie in gotische letters is weergegeven, zijn de letters opvallend groot gegraveerd. De tweede inscriptie in kapitalen heeft kleinere letters. De cartouche is leeg op de vierregelige inscriptie na.
Het middenveld is in tweeën gedeeld. Het ondergedeelte, ongeveer tweederde van het geheel beslaand, bestaat uit een staande rechthoek omgeven door randen van bandwerk. In het bovengedeelte is het wapen aangebracht.

Wapens

Alliantiewapen echtpaar (1 schild): Gevierendeeld; I gegolfbalkt van vier stukken [omdat deze bijna de onderzijde van het schilddeel raken], vergezeld boven van drie jachthorens [van Horenbeeck]; II een zesspakig rad [De Wolff]; III een omgekeerde vijfpuntige ster; IV geschuinbalkt van negen stukken; een vrijkwartier met een eend.
Het schild hangend aan een lint, vastgehouden door een mede schildhoudende adelaar en een omziende wolf met een klein gehoefd dier in zijn bek. De adelaar heeft oren, maar de gehele compositie geeft geen aanleiding in deze voorstelling een griffioen te zien.
Kwartieren: 1 linksboven als kwartier I van het hoofdwapen; 2 linksonder als kwartier III van het hoofdwapen; 3 rechtsboven als kwartier II van het hoofdwapen; 4 rechtsonder als kwartier IV van het hoofdwapen.
De gegevens in Hs 1709, 18.2 zijn identiek, maar de wapenvoorstelling wijkt af: het centrale wapen zou alleen dat van Van Hoorenbeeck betreffen: gegolfbalkt van acht stukken en een schildhoofd met drie jachthorens. Bij de kwartierwapens worden hier de namen vermeld: 1 Hoorenbeeck: als centrale wapen; 2 Reeck Loenman: een zespuntige ster; 3 De Wolff: een zesspakig rad en 4 Moins: geschuinbalkt van twaalf stukken; een vrijkwartier met een vogel.

Bijzonderheden

Aert is rond 1530 geboren uit het huwelijk van Cornelis Thomas van Horenbeeck en Hillegond Laurens van Reeck. Aert had een zuster Hendersken († 1611) die tweemaal trouwde en met Henrick Willems van Ravesteyn († 1603) in de Sint-Jan werd begraven onder een zerk, die inmiddels uit de kerk is verdwenen (zerk 570-A). Aert was koopman van beroep en in 1570-1571 deken van het kramersgilde. In 1580 wordt hij vermeld als luitenant van de schutterij van de Oude Voetboog. Hij was tweemaal gehuwd. Eerst met Henrixken, dochter van Jan Scoercop en Yken Stapparts, uit welk huwelijk twee kinderen werden geboren. Zij overleed in 1563 en werd elders in de Sint-Jan bij haar ouders begraven onder zerk 169. Aert hertrouwde met Aleyt of Aelken, dochter van schepen Jan Lamberts de Wolf en Elisabeth Martens Moins. Uit het tweede huwelijk stammen minstens zeven kinderen. Dochter Johanna trouwde met Rogier Henricx van Broeckhoven en is in 1652 onder zerk 392 in de Sint-Jan begraven. Zoon mr. Gerard (1574-1645) was tussen 1610 en 1625 zesmaal schepen van de stad. Zijn oudere broer mr. Henrick, geboren rond 1565, was de eerste van de familie die het tot schepen bracht: in 1596, 1599 en 1600 vervulde hij die functie. Daarnaast was hij een van de weesmeesters van de stad. Henrick trouwde in 1593 met Elisabeth dochter van Dirck van Vechel en Catharina van den Hanenberch, uit welk huwelijk tussen 1596 en 1603 vier kinderen in de Sint-Jan werden gedoopt. De doop van zijn dochter Henricxken in april 1603 heeft mr. Henrick niet meer meegemaakt: hij was in januari van dat jaar overleden. Zijn vader volgde enkele maanden later en zijn moeder in 1609. Deze drie personen worden op deze zerk vermeld. Ook andere leden van de familie werden in het familiegraf bijgezet. Bijvoorbeeld de eerder genoemde zoon mr. Gerard, die in 1645 overleed. Diens zoon Arnt liet in zijn testament vastleggen dat hij ‘soo ick hier ten Bosch come te sterven begraeven sal werde by mynen lieven vaeder ende voorouders saliger’, hetgeen ook geschiedde op 5 januari 1653. ^1.

Geschiedenis

(Oud 216A of B; Nieuw 147; Martini 216; Smits 274) ^*
Het graf waarop de zerk lag, stond in 1707 samen met een nabijgelegen graf (Oud 216A of B; Nieuw 145) te boek als 2 graften van Hoorenbeecq. Vermoedelijk behoorde dit nabijgelegen graf toe aan Aert’s zuster Hendersken. De bijbehorende zerk (570-A) ligt niet meer in de kerk. Beide graven stonden in 1724 op naam van Kornelis van Hoornbeeq. Op 24 april 1752 werden ze overgeboekt op naam van zijn kinderen Maria Theresia, Hendrina en Everardus van Hoorenbeek. Op dat moment lag er naar alle waarschijnlijkheid op het andere graf geen grafzerk (meer), maar een plavuis. In ieder geval was er in 1755, na de omnummering van de graven, sprake van een plavuis met daarop het registratienummer 145. ^3. Op 1 mei 1779 werden beide graven opnieuw geboekt op naam van Maria Theresia en Everardus van Hoorenbeek. ^4. Tussen 1779 en 1804 vervielen ze aan de kerk.
De plattegrond van Martini toont de zerk in de oostelijke travee van de kooromgang, tegen de grens met de derde travee vanaf het westen van de noordelijke kooromgang. Daar lag de zerk al minstens vanaf 1707. Tussen 1821 en 1912 werd hij naar de huidige locatie verplaatst.

Personen